Onder de druk van externe invloeden als Amsterdam en Schiphol besteedt wethouder Floor Gordon liever aandacht aan waar ze direct invloed op heeft om haar gemeente gezonder te maken. Haar portefeuille helpt haar naar eigen zeggen om dichter bij de leefwereld van bewoners te komen. ‘Ik denk veel meer na over de verschillende doelgroepen in Amstelveen.’
Gordon gaat over de portefeuille Gezonde Leefomgeving, naast onder meer Ruimtelijke Ordening, Groen en Speeltuinen. Ze is niet de enige die zich met dat onderwerp bezighoudt. Andere wethouders gaan over de openbare ruimte, gezondheid en Schiphol.
Een groot project voor de wethouder is het aanpakken van het Stadshart, nu nog sterk versteend en ‘niet representatief voor Amstelveen’. Ook wil Amstelveen de toegang tot het Amsterdamse Bos, nabij het raadhuis, aantrekkelijker maken.
De koers van Amstelveen is sinds 2024 vastgelegd in een nieuwe Visie Gezonde Leefomgeving waarin de gemeente de nadruk legt op kansengelijkheid. Zo moeten bewoners, ook die zonder geld voor sportclubs, in de openbare ruimte een gezond leven kunnen leiden.
Waarom een wethouder Gezonde Leefomgeving, als er al twee wethouders openbare ruimte en gezondheid zijn?
‘Het helpt mij als wethouder en de gemeente als geheel om zich meer in te leven in de inwoners van de stad. Ik denk veel meer na in doelgroepen, hoe zij gezonder oud kunnen worden. Het denken vanuit de gezonde leefomgeving brengt veel thema’s samen. Het heeft mij dichter bij alle inwoners gebracht.’
‘In onze Visie Gezonde Leefomgeving staan ook tabellen over al die doelgroepen. Als je die verschillen inzichtelijk hebt, lukt het beter om voor iedere doelgroep een andere benadering te vinden. En dat is nodig, want de voordelen van veranderingen in het straatbeeld zijn niet altijd zichtbaar.’
‘Heel veel mensen vragen zich ook in onze gemeente af: wat is het alternatief op die parkeerplek in de straat? Halen we als gemeente alle auto’s weg, dan krijgen we ook hier protest. Maar stel dat je inwoners kan vertellen dat er om de hoek een parkeergarage wordt gebouwd, in ruil voor een vergroende en sociale woonstraat, dan ga ik ervan uit dat een meerderheid daar direct voor tekent.’
‘Als je vanuit de gezonde leefomgeving gaat redeneren, dan stop je met denken op postzegel-schaalgrootte. Niet meer discussie over hoe een fietspad moet lopen, maar hoe je door de hele stad prettig kunt bewegen.’
‘We hebben ook te maken met geluidshinder vanuit Schiphol, maar in tegenstelling tot jaren geleden kijken we niet alleen meer naar de overlast. We onderzoeken wat dit doet met de gezondheid van onze inwoners.’
Amsterdam en Schiphol liggen vlakbij, elk met eigen impact op de gezondheid van Amstelveen. Hoe ga je daar als gemeente mee om?
‘Het is niet alsof we meer dan ooit onder druk staan, aanvliegroutes van Schiphol zijn al jaren niet meer veranderd. Bewoners weten waar ze zijn gaan wonen (Buitenveldertbaan, Amstelveen red.’
‘In Amstelveen is veel realisme. We kunnen niet zomaar eisen dat er niet meer gevlogen wordt, dan valt er een economische motor weg uit de regio. We kunnen wel discussies starten over wanneer gevlogen wordt, omdat nachtvluchten verstorend zijn voor de nachtrust.’
‘Als wethouder Gezonde Leefomgeving richt ik mij liever op punten waar we als gemeente directe invloed op hebben. Op Schiphol hebben we niet bijzonder veel invloed, maar op hoe groen we onze gemeente houden en maken wél.’
‘Dat is ook het fijne aan de 3-30-300-regel, daar kan ik als wethouder goed op sturen. En dan zie je vanzelf dat vergroening de beleving van geluidshinder deels kan verminderen. Als je een uitvoeringsagenda maakt op je eigen leefomgeving, dan kan je die met eigen middelen tot realisatie brengen.’
‘De nabijheid van Amsterdam betekent wel dat we veel extra woningen moeten bijbouwen, wat meer druk legt op de openbare ruimte en mobiliteit. Door de gezonde leefomgeving goed te verankeren in de Omgevingsvisie, kun je echt een switch maken in wat voor stad je wil zijn. Met een goed netwerk van fietspaden en meer ruimte om te wandelen, laat je nieuwe inwoners ook zien hoe het anders kan.’
‘Sommige transities ontstaan uit nood, omdat de ruimte schaarser wordt en er niet genoeg parkeerplekken zijn voor het aantal nieuwe woningen. Die opgaven pak je anders op als je aan de voorkant hebt besloten dat je de gezondheid van inwoners belangrijk vindt.’’
Aan welke eigen opgaven voor de gezonde leefomgeving werkt u momenteel?
‘In Amstelveen blijft de sociale samenhang tussen verschillende inwoners wat achter. We scoren daar lager op dan de fysieke inrichting van de openbare ruimte. Dat heeft ermee te maken dat er in onze gemeente veel kenniswerkers en expats wonen. We willen dat contact in de buurt en op straat versterken.‘
‘Willen we dat voor elkaar krijgen, dan moeten we sterker inzetten op ontmoetingsplekken en wandelroutes. Plekken waar je elkaar tegenkomt en waar het natuurlijk wordt om een praatje met elkaar te maken.’
‘In gesprekken met bewoners over de visie Gezonde Leefomgeving kwam bijvoorbeeld het idee op om een hondenspeeltuin aan te leggen. Dat initiatief wordt nu verder uitgewerkt. We hopen vervolgens dat dit initiatief ook een beetje bijdraagt aan hun gezondheid.’
‘Het stedelijke gebied van Amstelveen ligt ook tegen het Amsterdamse Bos aan, onze groene longen van de stad. Het gebied daar tussen in aan de zuidkant kan anders worden benut. Daarom hebben we plannen voor de Noordelijke Poeloever. Daar willen we het gebied anders en aantrekkelijk inrichten, zorgen voor goede voorzieningen en bijvoorbeeld de mogelijkheid om een rondje Poel volledig te kunnen lopen.’
Met welke instrumenten of welke aanpak boeken jullie succes op die gezonde leefomgeving?
‘‘Wij hebben gezondheid duidelijk verankerd in de Omgevingsvisie en we weten wat ons te doen staat. In principe staan we nu enkel nog projecten toe die de gezondheid van onze inwoners tenminste respecteren, maar bij voorkeur verbeteren.’
‘Wij hebben als gemeente Amstelveen een aparte adviseur Gezonde Leefomgeving. Een advies dat ik graag aan andere gemeenten meegeef: stel zo’n functionaris aan om het thema gezonde leefomgeving te borgen in je organisatie, dat werkt in mijn ervaring heel effectief.’
‘ Als wethouder zit ik niet voor elk advies en voor elk project zelf aan tafel. Om te voorkomen dat de gezonde leefomgeving in de uitvoering toch een vinkje wordt, heeft de adviseur de mogelijkheid om met ambtenaren mee te denken over wat het betekent om gezondheid mee te nemen in fysieke inrichting. Waar kunnen kansen worden gepakt, waar liggen kwetsbaarheden?’