Door klimaatverandering krijgen huurders steeds vaker te maken met wateroverlast, stelt de Woonbond. In augustus moesten vijftig gezinnen in Enschede hierdoor verhuizen. Of dit ook bij woningbezitters gebeurt, kunnen Vereniging Eigen Huis (VEH) en Verbond van Verzekeraars niet zeggen. Wel zien zij een toename van extreem weer, met schade tot gevolg.
De Woonbond kaart een extreme situatie in Enschede aan. Daar viel in Twente op 21 juli dit jaar zoveel regen, dat niet alleen wegen, straten en tuinen blank stonden, maar zelfs het rioolwater binnen huizen omhoogkwam. Het ging om vier straten met huizen van woningcorporatie Woonplaats.
De Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) van Enschede concludeerde na onderzoek dat de bacteriën en schimmels van het rioolwater het te ongezond maakte om in de woningen te blijven. De verhuurder van de getroffen woningen liet daarop weten dat herstel minimaal een half jaar zou duren.
Steeds meer huurders krijgen te maken met wateroverlast rondom de huurwoning, stelt de Woonbond. Met name door hevige neerslag in korte tijd, soms gevolgd door opkomend grondwater of overstromingen van rivieren. Afgelopen mei was het in Friesland en Groningen raak. Limburg kreeg in 2021 met extreme overstromingen te maken.
Volgens het KNMI is dit een trend. ‘Het aantal dagen per jaar met zware neerslag op minstens één van de ruim 300 KNMI-neerslagstations is toegenomen: van gemiddeld ongeveer vijf in de tweede helft van de vorige eeuw naar negen in deze eeuw.
Dat heeft alles te maken met klimaatverandering, zegt het KNMI. ‘In een warmer klimaat bevat de lucht meer waterdamp, waardoor er meer neerslag uit een bui valt.’
Meer meldingen woningbezitters
Bij Vereniging Eigen Huis herkennen ze het verhaal uit Enschede niet direct in de situatie van woningbezitters. ‘Woningeigenaren hebben natuurlijk zelf de touwtjes in handen. Bij schimmel of wateroverlast zijn zij in eerste instantie zelf verantwoordelijk’, benadrukt een woordvoerder.
Wel ziet de belangenorganisatie een toename van (plaatselijke) stortbuien. ‘Vorig jaar hebben we erg natte periodes meegemaakt. Hierbij ontvangen we meer meldingen van ondergelopen kelders.’ Waar de meldingen vandaag komen, houdt Vereniging Eigen Huis niet bij.
Een bredere bevinding kan de organisatie niet geven, omdat ze alleen meldingen tellen. ‘Tenzij we een piek zien in het aantal meldingen, maar daar is nu geen sprake van’, voegt de woordvoerder toe. ‘Als veel woningbezitters eenzelfde probleem aankaarten, schakelen we in, via bijvoorbeeld belangenbehartiging of bouwtechnisch advies.’
Premies herzien
Een andere groep die als een van de eerste de gevolgen van wateroverlast merken, zijn verzekeraars. In hun jaarlijkse Klimaatschademonitor houdt het Verbond van Verzekeraars de schade bij die is gemeld als gevolg van onder meer neerslag, overstroming en storm.
Bij alle Nederlandse provincies lagen de schadebedragen door neerslag, overstroming en storm in 2023 flink hoger dan in 2007. Waar dit per provincie eerst rond een paar miljoen euro lag, lag dit vorig jaar rond tien of zelfs tientallen miljoenen euro’s. Ook door de jaren heen laat de monitor een stijging zien.
‘We zien extreem weer toenemen’, bevestigt een woordvoerder van het verbond. ‘We zien ook dat verzekeraars zich bewust zijn van een toename van extreem regenval. Als de schadebedragen verder toenemen, is het denkbaar dat verzekeraars bijvoorbeeld hun premies gaan herzien.’
Zowel Vereniging Eigen Huis als het Verbond van Verzekeraars geven aan dat ze vooral inzetten op schadebeperking. VEH doet dat door woningbezitters klimaatadaptieve maatregelen te nemen en ze te informeren over onder meer beplanting, zonnewering en ventilatie.
Het Verbond van Verzekeraars heeft een partnerschap met het KNMI. ‘Als het KNMI code geel uitgeeft, sturen verzekeraars waarschuwingen uit aan bijvoorbeeld kassenhouders om hun kassen te beschermen of juist open te zetten tegen harde wind.’
Land anders inrichten
De woordvoerder voegt daaraan toe dat de verzekeraars en het verbond ook kijken naar bouwlocaties en klimaatadaptief bouwen, in samenspraak met overheden en andere partijen.
‘De vraag is hoe we Nederland zo inrichten, dat de schade beperkt blijft of wordt voorkomen als er een flinke bui over het land heen komt’, aldus de woordvoerder.
Volgens de algemeen directeur Richard Weurding van het Verbond van Verzekeraars is het noodzakelijk om het land anders in te richten. ‘We kunnen niet meer zomaar bouwen op risicovolle locaties, zoals uiterwaarden van rivieren en buitendijkse gebieden. We moeten rivieren weer de ruimte geven en de juiste beschermingsmaatregelen nemen.’