Van wie is de openbare ruimte? Van de fietser, de automobilist, de voetganger? Een vraagstuk waar gemeenten mee worstelen. Er moeten nadrukkelijke keuzes gemaakt worden voor de toekomst, zeker bij herinrichtingen van straten.
Daarbij komt nog dat de openbare ruimte er niet alleen is voor de verkeersdeelnemers, maar ook voor de dieren en de mensen die willen genieten van groen. Juist dat groen moet een meer nadrukkelijke rol gaan spelen, ook rondom scholen en in 30km zones. De speelruimte voor verkeersdeelnemers in welke vorm dan ook, wordt daardoor nog ingewikkelder. Een mooie uitdaging om groen en veiligheid met elkaar te verbinden.
De herinrichting van straten en gebieden vraagt naar mijn mening om een andere mindset. Het gaat om keuzes maken, omdat niet alles past in de openbare ruimte. Hoeveel fietsen kunnen we kwijt op één parkeerplaats, hoeveel bomen kunnen we planten op een parkeerplaats. En wie krijgt de meeste ruimte? Er zullen dus altijd inwoners zijn wiens belang we niet kunnen dienen.
In Eindhoven hebben richten we jaarlijks veel straten opnieuw in. Een voorbeeld: Vaak zijn straten eerst stenig, geen voortuintjes en aan twee kanten van de straat ruimte om te parkeren. Na overleg met bewoners leggen we prachtige groenstroken aan. Iedereen blij, denk je dan, maar toch: bewoners moesten nu een paar meter verder lopen om bij hun geparkeerde auto te komen. Dus moet het plantsoentje weg of mensen lopen door het plantsoen naar de auto. Een gekscherend voorbeeld, maar het geeft wel aan dat de balans moeilijk te vinden is. We moeten dus niet alleen werken aan de fysieke herinrichting, maar ook aan de mindset.
Het gebruik van de openbare ruimte, los van de keuzes, is dus aan verandering onderhevig. Denk aan deelvervoer. In Eindhoven zijn verschillende bedrijven die deelfietsen- of – scooters verhuren. Alleen, waar moeten ze allemaal staan? En geeft dat niet een rommelig beeld. Het idee dat we vervoer delen is goed, maar de ergernis van raar geparkeerde fietsen of scooters staat haaks op het gebruiksgemak. Wederom balans en mindset.
Eindhoven krijgt de komende jaren minimaal 40.000 woningen erbij, met name in het centrum. De openbare ruimte wordt schaarser en daardoor is het zoeken naar de balans een steeds grotere uitdaging. Soms lijkt het frame te ontstaan dat we automobilisten pesten door keuzes die we maken. Dat is niet zo. Het gaat erom dat mensen inzien dat de openbare ruimte van zoveel meer mensen is. Bijvoorbeeld van een kind dat op straat wil spelen, of een inwoner die veilig met een rollator van A naar B wil lopen of omdat je met hoge temperaturen toch aangenaam in je wijk wilt verblijven onder grote bomen.
De openbare ruimte is van ons allemaal, en we zijn allemaal verschillend met andere wensen. Laten we daar bewust van zijn.
Rik Thijs, wethouder klimaat en energie, grond en vergroening van de gemeente Eindhoven