Heerlen heeft de beste luchtkwaliteit van Nederlandse steden, Eindhoven heeft de slechtste, blijkt uit onderzoek van het Europees Milieuagentschap (EEA). In de hele EU voldoen slechts dertien steden aan de WHO-richtlijn. Nederland hoort daar niet bij: zij scoren allen ‘redelijk’. In 2021 scoorde de Nederlandse top drie door een verschoven criterium nog wel ‘goed’.
In Nederland heeft geen enkele onderzochte stad een ‘goede’ luchtkwaliteit. Alle steden hebben het label ‘redelijk’. Wel vallen vijf Nederlandse steden binnen de top 30 van alle Europese steden: Heerlen, Den Haag, Groningen, Enschede en Breda.
In Heerlen ligt de concentratie van fijnstof net iets boven zes microgram per kubieke meter. Alles onder de vijf microgram wordt gezien als goede luchtkwaliteit.
In 2021 stond de Limburgse stad nog op plek drie, achter Groningen en Den Haag. Alle drie de steden kregen toen nog het label ‘goed’, zij mochten daarvoor tussen de 5 en 10 microgram zitten. De criteria zijn sindsdien aangescherpt.
De vier slechtst scorende steden in Nederland zijn Eindhoven, Zaanstad, Rotterdam, Nijmegen. De lucht in Eindhoven bevat 9,7 microgram. Alles boven de 10 microgram wordt gezien als matig.
De gemeente Eindhoven koppelt de slechte luchtkwaliteit aan de snelle groei van de Brainport-regio. Om Eindhoven lopen Rijkswegen en binnen de gemeentegrenzen ligt veel industriële bedrijvigheid en een regionale luchthaven.
Om de luchtkwaliteit te verbeteren, richt Eindhoven de laatste jaren haar pijlen op gerichte verkeersmaatregelen in de stad en rondom luchthaven Eindhoven Airport, in de hoop twee vliegen in een klap te slaan.
‘Door de ov-verbindingen en ontsluiting richting rondweg te verbeteren, is niet alleen de mobiliteitsgerelateerde luchtkwaliteit verbeterd, maar ook de bereikbaarheid’, zegt Henri van der Velden, adviseur gezonde verstedelijking bij de gemeente Eindhoven, tegen TNO.
De gemeente Zaanstad werkt ook aan een gezondere luchtkwaliteit: in 2020 ondertekende de gemeente het Schone Lucht Akkoord, zij wil in 2030 vijftig procent meer gezondheidswinst ten opzichte van 2016. Dat wil ze bereiken met dertig maatregelen uit het Actieplan Luchtkwaliteit 2021-2030.
Op veertien meetstations in Nederland scoort de luchtkwaliteit wel goed, het gaat dan wel vaak wel om kleinere gemeenten.
Gezondheidsklachten
In het onderzoek van de EEA is specifiek gekeken naar PM2.5, dat zijn fijnstofdeeltjes met een diameter van 2,5 micrometer en kleiner. Deze zijn afkomstig van voertuigemissies, industrie en brandstofverbranding.
Slechts dertien steden binnen de EU voldoen aan de richtlijn van de WHO. Vier steden in dat lijstje zijn Scandinavische hoofdsteden. De schoonste lucht is te vinden in de steden Uppsala en Umeå in Zweden en Faro in Portugal.
Het verbeteren van de luchtkwaliteit naar de richtlijn van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kan de levensduur van veel Europeanen verlengen.
Slechte luchtkwaliteit is de oorzaak van 300.000 sterfgevallen per jaar in de EU. Ongezonde luchtkwaliteit leidt onder andere tot ernstige longziekten zoals astma, COPD en longkanker.