Met de pilot ‘Parkeer eens wat anders’ worden inwoners van Utrecht op om tijdelijk een creatieve invulling te geven aan een parkeerplek in de buurt. In het weekend van 20 tot 22 september kunnen Utrechters parkeerplaatsen in hun wijk transformeren in bijvoorbeeld een pop-up zwembad, een bioscoop op wielen of een speelinstallatie. De ‘pop-up parkeerservice’ is een initiatief van de culturele organisatie RAUM, dat inwoners vooral wil laten ervaren hoe ruimte voor de auto anders ingevuld kan worden.
‘We willen met de pop-up parkeerservice vooral het systeem bevragen: wat maakt dat parkeerplaatsen enkel kunnen dienen als plek om een auto te parkeren?’, zegt zakelijk directeur Larissa Koers van RAUM. ‘We willen prikkelen en laten zien wat de potentie is van parkeerplaatsen met onderliggende parkeersystematiek.’
In het weekend staan op verschillende parkeerplekken in Utrechtse wijken iets anders dan een auto. RAUM en de gemeente bieden de inwoners van Utrecht eenmalig de ‘pop-up parkeerservice’ aan.
Dat houdt in dat parkeerplaatsen tijdelijk een creatieve invulling krijgen, met iets ludieks dat een bijdrage levert aan de leefbaarheid van de buurt.
Enkele voorbeelden zijn een mobiele bioscoop, een hottub met bamboebos of een zogeheten ‘Soft Spot’, een speelelement dat bestaat uit grote, zachte bouwblokken waar kinderen zelf mee kunnen bouwen.
Het idee is om in Utrecht te laten zien wat er als alternatief met die ruimte gedaan kan worden om de leefbaarheid in de buurt te vergroten, waaronder meer ontmoeting tussen buurtbewoners en speelruimte voor kinderen. Auto’s staan gemiddeld zo’n 95 procent van de tijd stil. Steden door heel Europa proberen die ruimte nu beter te benutten (zie kader).
De interventie van RAUM komt voort uit een aflevering van een podcast van de culturele organisatie, waarin zij kijken naar beleid in steden in het buitenland.
Experimentele fase
RAUM zal de aanvragen in eerste instantie in de gaten houden, om te zien hoe ze in de praktijk uitpakken. ‘In deze experimentele fase bekijken we de pop-ups individueel. We zorgen dat de veiligheid gewaarborgd wordt en overlast tot een minimum wordt beperkt.’
De gemeente zegt samen met RAUM te kijken naar wat de precieze plannen van de culturele organisatie zijn. Dan wordt duidelijk hoe ze passen binnen de regelgeving.
Het is binnen het mobiliteitsbeleid van de gemeente in ieder geval mogelijk om een parkeerplaats tijdelijk een andere functie te geven, laat een woordvoerder alvast weten.
‘Utrecht loopt op troepen vooruit’
RAUM heeft er bewust voor gekozen om de pilot nog in de zomer te laten plaatsvinden. ‘We denken in eerste instantie dat de zomer heel geschikt is, omdat de parkeerdruk dan minder groot is (in de regel) en mensen graag buitenkomen.’
Ook de keuze om met de pilot in Utrecht te starten, is een bewuste keuze volgens culturele organisatie RAUM. Deze gemeente loopt volgens hen al jaren ‘op de troepen vooruit’.
In 2021 maakte Utrecht bijvoorbeeld bekend parkeerplaatsen te willen verplaatsen naar parkeerhubs aan de rand van de stad. Zij wil jaarlijks 750 tot 1500 parkeerplaatsen opheffen.
| Wenen en San Francisco Steden in het buitenland experimenteren al langer met alternatieve invullingen van parkeerplekken. In Wenen lanceerde de gemeente de online tool City Making Wien, die inwoners via een handleiding helpt om een parkeerplaats te claimen op straat en om te vormen, eigenhandig, naar ‘parklets’. In San Francisco transformeerde designbureau Rebar in november 2005 ook al eens een parkeerplaats. Met een paar dollar in een parkeerautomaat stuntte het bureau door tijdelijk ruimte vrij te maken voor een miniparkje. Inmiddels doen al 160 steden mee met deze jaarlijkse ‘Parking Day’, waaronder ook Rotterdam tussen 2013 en 2018. |
Utrecht heeft zo’n 375 voetbalvelden (ongeveer 1.900.000 vierkante meter) aan parkeerplekken. Deze kleine stukjes publieke ruimte kunnen dienen als ontmoetingsruimte, ruimte voor fietsparkeren of klimaatadaptatie. Zeker in woonwijken, waar buitenspelen soms juist gevaarlijk is door autoverkeer.
‘Door het opheffen van parkeerplaatsen ontstaat ruimte voor lopen, fietsen, groen, spelen of verblijven. Bewoners en ondernemers kunnen zelf met initiatieven komen hoe ze de vrijgekomen ruimte in hun straat willen benutten. De gemeente ondersteunt hierbij’, aldus de gemeente Utrecht in een bericht op haar eigen site.
‘We hopen in de zomervakantie van 2025, wanneer de parkeerdruk lager is, op veel plekken meer ruimte is voor tijdelijke bijzondere en creatieve invullingen”, aldus Jesse Jörg, programmamaker impact bij RAUM. De organisatie hoopt dan ook op interesse van andere gemeenten die willen pionieren.