Voor nieuwbouw is er een norm om de hitte in woningen te beperken, maar voor bestaande bouw nog niet. Dat moet anders, zeggen onderzoekers van de Hogeschool van Amsterdam. Zij brachten hitte in woningen in kaart én noemen vier maatregelen waar bewoners, woningcorporaties en gemeenten mee aan de slag kunnen.
Voor nieuwe woningen geldt dat ze moeten voldoen aan een hittenorm, maar die is er nog niet voor bestaande bouw. Zo’n norm is van groot belang, zegt projectleider Froukje de Vries van de Hogeschool van Amsterdam (HvA).
‘Bewoners die langere tijd in een woning met hoge temperaturen verblijven, kunnen te maken krijgen met hittestress. Door oververhitting krijgen ze dan last van lichamelijke en mentale klachten, zoals vermoeidheid, hoofdpijn, duizeligheid en slecht slapen’,
‘Daarnaast leidt hitte in woningen tot een hogere energievraag. Om te zorgen voor koelte schaffen mensen bijvoorbeeld een airconditioning aan, terwijl het vanuit klimaatoogpunt juist beter is om minder energie te verbruiken.’
Té warm in woningen
Voor het onderzoek naar hitte heeft het team van de hogeschool tijdens een hittegolf of een warme week de temperatuur gemeten bij mensen thuis. ‘Daarnaast hebben we simulaties uitgevoerd op de computer. Daarbij hebben we drie type woningen bestudeerd: een rijtjeswoning, portiekwoning en flat.’
Omdat zo’n hittenorm voornalsnog ontbreekt, heeft de HvA de resultaten uit de hittemetingen afgezet tegen de eisen voor nieuwbouw. Uit het onderzoek bleek dat de norm voor nieuwbouw in bestaande bouw vaak wordt overschreden. Kortom, het dus te warm is in die woningen.
De temperatuur in woningen wordt beïnvloed op drie niveaus: gebied, gebouw en gedrag. ‘Zo kan het erg warm worden in een gebied als er geen bomen staan die verkoeling bieden’, zegt de onderzoeker. Hetzelfde geldt voor een gebouw zonder zonwering. ‘En als bewoners de ramen ’s nachts niet openzetten, kan hun woning niet afkoelen.’
Om deze drie hitte-oorzaken aan te pakken, heeft het team van de HvA vier maatregelen belicht:
- doorluchten woning;
- zonwering;
- isolatie;
- omgeving vergroenen.
De vier maatregelen kunnen helpen om hitte aan te pakken. Maar dat werkt alleen als ze samen worden uitgevoerd, aldus De Vries. ‘We zagen bijvoorbeeld dat als een woning wel zonwering heeft, maar er ’s nachts niet wordt geventileerd, het alsnog te heet wordt.’
Woningcorporaties zijn hun bestaande voorraad volop aan het verduurzamen en isoleren. ‘Dat is heel goed, alleen nemen ze nog lang niet altijd maatregelen tegen hitte.’
Hitte-norm voor bestaande bouw
Samen met de ontwikkelaars van de TOjuli-eis, de BENG-norm voor nieuwbouw, heeft de HvA verkend of een hitte-eis voor bestaande bouw zou kunnen gelden. Dat kan. Vanaf 1 juli wordt de TOjuli-eis aangescherpt en kan de indicatie (beter) gebruikt worden voor bestaande bouw, zegt projectleider Froukje de Vries van de HvA. ‘Op basis van het label dat is toegekend aan de bestaande woning.’
De Vries hoopt dat door het onderzoek provincies, gemeentes en woningcorporaties beter bewust worden van hitteproblemen in bestaande woningen. ‘Ook willen we laten zien wat er komt kijken bij de aanpak van hittestress, zodat ze samen een goed hittebeleid kunnen opstellen.’
Dat betekent volgens HvA-onderzoeker dat alle partijen aan zet zijn: bewoners, maar ook woningcorporaties en gemeentes. Die moeten per wijk bekijken welke maatregelen tegen hitte daar passend zijn.’