Morgen gaan we naar de stembussen. Welke ideeën hebben de partijen over bewogen thema’s zoals wonen, werken, groen, digitalisering en mobiliteit? Voorafgaand aan de verkiezingen neemt Stadszaken de verkiezingsprogramma’s onder de loep. Deze week: mobiliteit.
De bereikbaarheid en bewegingsmogelijkheden binnen Nederland liggen in het gedrang. Steden worden voller en activiteiten moeten duurzamer. Tegelijkertijd maken hogere brandstofprijzen het autorijden duurder en heeft het openbaar vervoer te maken met afschaling en hogere prijzen. Termen als ‘mobiliteitsongelijkheid’ of ‘mobiliteitsarmoede’ blijven niet bespaard.
Nagenoeg alle partijen hebben dan ook een progressieve houding om te investeren in duurzamere toegankelijke vervoersopties. Deelmobiliteit wordt in bijna elk programma genoemd, van VVD, Bij1, SGP tot aan D66. Ook ruimte voor lopen en fietsen staat hoog op de agenda’s, zoals bij Groenlinks-PvdA, ChristenUnie, Volt of NSC.
Landelijke bereikbaarheid
Een grote slag lijkt nog te liggen in de bereikbaarheid van landelijke gebieden, zoals te lezen in menig programma. Van links en rechts klinkt het geluid dat Nederlanders hier de dupe zijn van verdwijnende bus- of treinlijnen.
Bij1 en ChristenUnie willen het mobiliteitsfonds (MIRT) veranderen in een bereikbaarheidsfonds. Hierdoor moet er meer aandacht gaan naar de bereikbaarheid van kernvoorzieningen zoals scholen, ziekenhuizen en winkels. De BBB rept daarbij ook over vervoer op afroep, of een buurtbus gerund door vrijwilligers.
Nieuwe instrumenten kunnen mogelijk helpen. Ja21 wil een Minister van de Regio in het leven roepen. Het CDA wil een nieuwe wet: ‘Wet Bereikbaarheid als basisrecht’ met normen over de minimale bereikbaarheid van voorzieningen en hoe vaak het ov een wijk of dorp moet aandoen per dag.
Over het doorzetten van de Lelylijn lijkt Den Haag al helemaal eensgezind. Ook de Nedersaksenlijn, een mogelijk directe spoorverbinding tussen Enschede en Groningen via Emmen, wordt aangemoedigd. De PvdD spreekt ook over een nieuwe verbinding tussen Utrecht en Breda.
Auto is verdeeld
Over de toekomst van de auto zijn de partijen verdeeld. Het linkerflank ziet graag dat ruimte voor lopen, fietsen en ov ten koste gaat van de vierwieler, zoals ChristenUnie, PvdD, 50Plus en Bij1. Het andere geluid komt van BBB, PVV, Ja21 en ‘autopartij’ Denk, die met name willen inzetten op het verlagen van de accijnsverhoging op bezine en diesel.
Denk en PVV willen het wegennetwerk graag uitbreiden, CDA als dit voor regionale ontsluiting en bereikbaarheid noodzaak is, en de VVD zodra er stikstofruimte is. Een even groot aantal partijen is hierop tegen.
In lijn daarmee ligt de maximale snelheid van de auto. De PVV wil naar 140, BBB terug naar 130. ChristenUnie en PvdD willen ook ‘s nachts 100 rijden. Samen met D66 kijken ze naar de mogelijkheid om op sommige N-wegen te verlagen naar 70.
Kilometerheffing
Groenlinks-PvdA, D66 en Volt zijn voorstander om de geplande kilometerheffing aan te houden, om zo het gebruik en het bezit te belasten. ‘Al is het eerlijker om een lager tarief te rekenen in regio’s waar mensen afhankelijk zijn van de auto omdat het openbaar vervoer daar geen goed alternatief vormt’, aldus Groenlinks-PvdA.
Om die reden zijn ook veel partijen tegen. VVD, NSC, CDA en PVV vinden dat deze kosten niet eerlijk zijn, en sommige partijen verwoorden het als ‘klimaatkosten die niet bij de burgers moeten belanden.’
Veel partijen moedigen de elektrische auto aan. Alleen de PVV wenst met nadruk geen verbod op de verkoop van brandstofauto’s. VVD en Denk willen investeren in een markt voor tweedehands elektrische auto’s. Deze moet lagere inkomens ook tegemoetkomen, aldus D66.
Beter openbaar vervoer
Partijen hebben verschillende ideeën over een betere toegankelijkheid tot de trein, bus of tram. Het prijskaartje blijkt een van de grootste drempels volgens meerdere partijen.
Groenlinks-PvdA, 50Plus, Bij1 en SP zien graag het hele openbaar vervoer gratis worden. Denk wil dat het enkel gratis wordt voor lage –middeninkomens, ouderen, en kinderen onder de twaalf jaar. VVD en FvD reppen over een ‘betaalbaarder’ openbaar vervoer.
D66 en Groenlinks-PvdA willen graag een klimaatticket introduceren. ‘Hiermee kan men voor een vaste lage prijs in bus, tram, metro en trein in Nederland buiten de spits reizen. Dat maakt reizen met het openbaar vervoer mogelijk voor meer mensen, laat nieuwe reizigers kennismaken met het openbaar vervoer en maakt de overstap naar het openbaar vervoer aantrekkelijker.’
Verkiezingsprogramma’s
Lees hier de volledige verkiezingsprogramma’s van VVD, NSC, Groenlinks-PvdA, PVV, BBB, PvdD, D66, SP, CDA, FvD, ChristenUnie, Volt, Denk, SGP, JA21, BIJ1 en 50PLUS.